Đối phó thách thức an ninh ở châu Phi

Chủ nghĩa khủng bố vẫn là một trong những thách thức lớn nhất mà châu Phi phải đối mặt và hậu quả của nó được cảm nhận trên khắp lục địa, gây bất ổn cho cộng đồng, làm suy yếu cơ cấu quản lý và cản trở tiến bộ kinh tế-xã hội. Sự gia tăng hoạt động của các nhóm khủng bố và bạo lực cực đoan ở các khu vực của châu Phi gây ra mối đe dọa đáng kể cho hòa bình, an ninh và sự ổn định của châu lục.

Khủng bố đã cản trở tiến trình đạt được Chương trình nghị sự 2030 của Liên hợp quốc về Phát triển bền vững và Chương trình nghị sự 2063 của Liên minh châu Phi (AU). Hoạt động ngày càng tăng của các nhóm khủng bố và mức độ nguy hiểm của chúng, nhất là ở các khu vực Trung Phi, Đông Phi, Bắc Phi, Tây Phi và Sahel, đang làm trầm trọng thêm tình trạng bất ổn ở các khu vực này.

Theo Ủy viên AU về các vấn đề chính trị, hòa bình và an ninh Bankole Adeoye, chỉ riêng năm 2024, Trung tâm chống khủng bố của AU tại Algiers ( Thủ đô của Algerie) đã ghi nhận hơn 3.400 vụ tấn công, khiến hơn 13.900 người thiệt mạng. Ông nhấn mạnh, lục địa châu Phi đang phải vật lộn với những thách thức đáng kể và đáng báo động.

Theo thống kê của Liên hợp quốc, hiện gần 59% số ca thiệt mạng liên quan đến khủng bố trên toàn thế giới là ở khu vực châu Phi cận Sahara. Trong đó, khu vực Sahel đã trở thành tâm điểm nghiêm trọng nhất, với số ca thiệt mạng liên quan khủng bố vượt quá 6.000 trong ba năm liên tiếp, chiếm hơn 50% số ca thiệt mạng trên toàn cầu. Burkina Faso nổi lên là quốc gia có số người thiệt mạng vì khủng bố cao nhất, với mức tăng vọt lên tới 68%, trong khi lại nhận được rất ít hỗ trợ để chống lại xu hướng này.

Các chi nhánh của tổ chức khủng bố Al-Qaeda và tổ chức tự xưng “Nhà nước Hồi giáo” (IS) đã mở rộng phạm vi hoạt động sang các quốc gia ven biển Tây Phi, với các vụ bạo lực tăng vọt hơn 250% chỉ trong hai năm. Từ năm 2009, nhiều lực lượng cực đoan như Boko Haram, các tay súng thuộc lực lượng IS ở Tây Phi (ISWAP) và các nhóm tội phạm có vũ trang khác đã nổi dậy, kiểm soát nhiều khu vực ở miền bắc Nigeria.

Xung đột đã khiến hơn 40.000 người thiệt mạng và khoảng 2 triệu người ở nước này phải rời bỏ nhà cửa. Đầu tháng 1 vừa qua, các tay súng có liên hệ với IS đã đột kích vào một căn cứ quân sự ở Đông Bắc Nigeria khiến 6 binh sĩ thiệt mạng. Trong khi đó, nằm ở phía Tây Bắc châu Phi, trong một thập kỷ qua, Burkina Faso, Niger và Mali đã hứng chịu nhiều vụ tấn công do các phần tử Hồi giáo thánh chiến liên kết với các tổ chức khủng bố như Al-Qaeda hoặc IS thực hiện.

Mặc dù có sự hỗ trợ của Chính phủ Pháp, nhưng chính quyền của những nước này đã không thể loại bỏ hoàn toàn những phần tử trên. Ba quốc gia này cho biết sẽ thành lập một đơn vị chung gồm 5.000 người có nhiệm vụ chống bạo lực thánh chiến.

Chủ nghĩa khủng bố đã trở thành một gánh nặng đáng kể đối với châu Phi và châu lục này kêu gọi sự hợp tác trong khu vực và quốc tế để chống lại tình trạng bất ổn trên toàn lục địa. Phát biểu trong buổi họp báo với Hội đồng Bảo an mới đây, ông Vladimir Voronkov, Phó Tổng Thư ký Văn phòng chống khủng bố Liên hợp quốc cũng nhấn mạnh, khủng bố vẫn là mối đe dọa đáng kể và ngày càng gia tăng đe dọa hòa bình và an ninh toàn cầu.

Nhận định tình hình bất ổn ở nhiều nước châu Phi là môi trường nuôi dưỡng khủng bố, quan chức chống khủng bố hàng đầu của Liên hợp quốc khẳng định đây là mối đe dọa mà không quốc gia nào có thể đối đầu một cách đơn độc, đồng thời nhấn mạnh hợp tác đa phương là điều cần thiết để chống khủng bố hiệu quả. Ông kêu gọi các quốc gia ưu tiên các phản ứng toàn diện, lâu dài nhằm chấm dứt các điều kiện thuận lợi cho khủng bố phát triển, đồng thời tăng cường pháp quyền để trấn áp và ngăn chặn bạo lực gia tăng.

Theo nhandan.vn