Phát hiện chấn động về hành tinh khổng lồ thách thức mọi lý thuyết thiên văn

– Ảnh: University of Warwick.

Ngày 11/6, các nhà thiên văn quốc tế công bố một phát hiện chấn động: Một hành tinh khổng lồ quay quanh một ngôi sao nhỏ bé chỉ bằng 1/5 khối lượng Mặt Trời.

Từ trước đến nay, giới thiên văn học vẫn tin rằng các hành tinh khí khổng lồ, như Sao Mộc hay Sao Thổ, chỉ có thể hình thành quanh những ngôi sao có khối lượng tương đối lớn. Theo lý thuyết phổ biến nhất hiện nay – “tích tụ lõi” (core accretion), một hành tinh lớn chỉ hình thành khi lõi đá tích tụ đủ lớn để hút khí xung quanh và bước vào giai đoạn tích tụ khí ồ ạt. Nhưng quá trình này khó có thể diễn ra quanh các sao lùn đỏ nhỏ, vốn có lượng vật chất hạn chế trong đĩa bụi khí của mình.

Việc TOI-6894b tồn tại quanh một ngôi sao nhỏ như vậy đã đặt ra câu hỏi lớn: Liệu lý thuyết hiện tại đã đủ chính xác?

Tiến sĩ Vincent Van Eylen (Đại học UCL, Anh) thừa nhận: “Chúng ta vẫn chưa hiểu rõ vì sao một ngôi sao nhỏ lại có thể tạo ra một hành tinh lớn như thế. Phát hiện này buộc chúng ta phải kiểm tra lại toàn bộ mô hình hình thành hành tinh”.

Không chỉ bất ngờ về kích thước, TOI-6894b còn gây chú ý bởi bầu khí quyển của nó. Với nhiệt độ chỉ khoảng 420 Kelvin (147°C), đây là một trong những hành tinh khí khổng lồ “lạnh” hiếm hoi từng được phát hiện, hoàn toàn khác với các “Sao Mộc nóng” phổ biến (nóng từ 1000 – 2000 K).

Giới nghiên cứu cho rằng, với điều kiện nhiệt độ thấp và bức xạ sao yếu, bầu khí quyển của TOI-6894b có thể giàu methane, thậm chí có dấu vết ammonia – điều chưa từng được quan sát thấy ở bất kỳ ngoại hành tinh nào trước đây.

“TOI-6894b có thể trở thành một ‘phòng thí nghiệm tự nhiên’ độc đáo để nghiên cứu bầu khí quyển có chứa carbon, nitrogen và oxygen ngoài Hệ Mặt trời” – Giáo sư Amaury Triaud (Đại học Birmingham) nhận định.