Biển Đông trở thành khu vực thử thách các cơ chế pháp lý quốc tế

Kể từ hội thảo lần thứ 14 tổ chức vào năm ngoái, tình hình Biển Đông tiếp tục diễn biến phức tạp, nhất là trong bối cảnh môi trường quốc tế đang có nhiều biến động như hiện nay. Hầu hết các chuyên gia, học giả, nhà nghiên cứu đều khẳng định về tầm quan trọng chiến lược của Biển Đông, xác định hòa bình, ổn định ở Biển Đông liên quan đến hòa bình và an ninh trong khu vực cũng như trên toàn thế giới.

Phát biểu tại phiên thảo luận về các diễn biến pháp lý và quản lý tranh chấp, Tiến sỹ Nguyễn Thị Lan Hương, Giám đốc Trung tâm Luật quốc tế, Viện Biển Đông, Học viện Ngoại giao Việt Nam cho biết trong suốt năm 2024 và nửa đầu năm 2025, Biển Đông đã chứng kiến nhiều diễn biến mới trong lĩnh vực pháp lý, đặc biệt là việc nhiều quốc gia tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông đã thực hiện các hành động pháp lý để bảo vệ tuyên bố và quyền lợi của mình, giúp bức tranh pháp lý tại Biển Đông ngày càng trở nên rõ ràng hơn.

Tiến sỹ Lan Hương (bên trái) tại hội thảo.

Theo Tiến sỹ Lan Hương, Biển Đông đã trở thành khu vực thử nghiệm trật tự dựa trên luật lệ trong lĩnh vực hàng hải. Để thúc đẩy hòa bình và ổn định trên Biển Đông, Tiến sỹ Lan Hương nhận định, yếu tố quan trọng nhất là Công ước Liên Hợp Quốc về luật biển (UNCLOS), đây là hiến pháp cho biển, quản lý mọi hoạt động và mọi vấn đề trên biển. Việc áp dụng và giải thích luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về luật biển (UNCLOS), cần phải toàn diện, chính xác và không chọn lọc.

“Các quốc gia ven biển sử dụng luật để củng cố tuyên bố hàng hải của mình, nhưng phải diễn giải và áp dụng luật quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về luật biển (UNCLOS) một cách thiện chí, vì đây là hiệp ước quốc tế quan trọng. Các quốc gia ven biển không thể diễn giải lại các điều khoản một cách có chọn lọc”, bà Hương cho biết.

Ngoài ra, đối với các giải pháp để quản lý tranh chấp trên Biển Đông, ví dụ ý tưởng phát triển chung, bất kỳ ý tưởng hay đề xuất nào về thỏa thuận tạm thời hoặc phát triển chung cần phải dựa trên tuyên bố hợp pháp và tuân thủ UNCLOS.

Toàn cảnh Hội thảo Biển Đông lần thứ 15.

Cũng trong hội thảo, các diễn giả tiếp tục khẳng định tầm quan trọng của Biển Đông, là một phần của bức tranh khu vực lớn hơn. Các nước có liên quan cần nâng cao trách nhiệm trong việc cùng phối hợp xây dựng lòng tin, thúc đẩy các biện pháp hợp tác, cùng kiểm soát các nguy cơ xung đột, trước mắt là bảo đảm hòa bình và ổn định lâu dài tại Biển Đông.

Trong bài phát biểu trực tuyến tại hội thảo, Đô đốc Stephen Koehler, Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ cũng xác định tầm quan trọng chiến lược của Biển Đông, cho rằng tranh chấp Biển Đông không phải là vấn đề riêng lẻ mà gắn với ổn định khu vực và thế giới.

“Một cuộc xung đột hoặc khủng hoảng nếu nổ ra sẽ đe dọa lợi ích của các quốc gia trong khu vực và tất cả các quốc gia phụ thuộc vào quan hệ kinh tế với khu vực này. Vì vậy, Biển Đông không phải là một tranh chấp riêng lẻ, mà là một phần của thách thức khu vực năng động và rộng lớn hơn”, Đô đốc Stephen Koehler chia sẻ.

Hội thảo thường niên về Biển Đông là diễn đàn quan trọng để các học giả, các nhà ngoại giao và giới nghiên cứu trên khắp thế giới thảo luận, đánh giá tình hình Biển Đông trong từng năm, các diễn biến pháp lý và cách thức quản lý tranh chấp, vai trò của các quốc gia có liên quan bên ngoài khu vực. Hội thảo cũng nhằm thảo luận và đưa ra các khuyến nghị, đề xuất phối hợp giữa các bên liên quan trong ứng phó với các thách thức, thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực để duy trì và bảo đảm hòa bình và ổn định trên Biển Đông.

Theo vov.vn