Một nhóm các nhà thiên văn học vừa phát hiện ra những gì họ đánh giá là “dấu hiệu hứa hẹn nhất” cho đến nay về một dấu hiệu của sự sống liên quan đến hoạt động sinh học, trên một ngoại hành tinh có tên là K2-18b.
Nhưng các tác giả nghiên cứu và các chuyên gia khác vẫn thận trọng và chưa tuyên bố phát hiện chắc chắn về sự sống ngoài hành tinh của chúng ta.
Sử dụng Kính viễn vọng không gian James Webb, nhóm các nhà thiên văn học đã phát hiện ra “dấu vân tay” hóa học trong bầu khí quyển của K2-18b cho thấy sự hiện diện của dimethyl sulfide hoặc DMS và có khả năng là dimethyl disulfide hoặc DMDS. Trên Trái đất, cả hai phân tử này chỉ được tạo ra bởi sự sống của vi khuẩn, thường là thực vật phù du biển.
K2-18b, nằm cách Trái đất 124 năm ánh sáng, có thể là một thế giới Hycean: một hành tinh có khả năng sinh sống được bao phủ hoàn toàn bởi nước lỏng với bầu khí quyển giàu hydro, tác giả chính của nghiên cứu Nikku Madhusudhan – Giáo sư vật lý thiên văn và khoa học ngoại hành tinh tại Viện Thiên văn học của Đại học Cambridge – cho biết.
Ông Madhusudhan và các đồng nghiệp lần đầu tiên đưa ra lý thuyết về khái niệm thế giới Hycean vào năm 2021 sau khi xác định có thể có đại dương nước lỏng trên K2-18b.
Một ví dụ về quang phổ truyền từ một ngoại hành tinh giống Trái Đất, cho thấy các đặc điểm quang phổ nổi bật liên quan đến các thành phần phân tử của bầu khí quyển hành tinh đó. – Ảnh: NASA/ESA.
Hành tinh này nằm trong vùng có thể sinh sống của ngôi sao của nó, nghĩa là thế giới này có nhiệt độ và khoảng cách vừa phải so với ngôi sao để có thể chứa nước lỏng trên bề mặt hành tinh này.
Ông Madhusudhan cho biết trong một tuyên bố rằng các nghiên cứu lý thuyết trước đó đã dự đoán rằng các mức khí gốc lưu huỳnh cao như DMS và DMDS có thể tồn tại trên các thế giới Hycean. “Và giờ đây chúng tôi đã quan sát được điều đó, phù hợp với những gì đã được dự đoán. Với tất cả những gì chúng ta biết về hành tinh này, một thế giới Hycean với một đại dương tràn ngập sự sống là kịch bản phù hợp nhất với dữ liệu chúng ta có”.
Phát hiện đột phá qua kính viễn vọng Webb
Có khả năng các phân tử được tạo ra bởi một quá trình hóa học chưa biết khác trên hành tinh này không cần sự sống.
Những phát hiện mới nhất dựa trên nghiên cứu trước đây của cùng nhóm các nhà thiên văn học, những người cũng phát hiện ra carbon dioxide và methane trong bầu khí quyển của hành tinh này bằng cách sử dụng Máy ảnh cận hồng ngoại và Máy quang phổ không khe hở của Webb và các thiết bị quang phổ cận hồng ngoại. Nhóm nghiên cứu đã thực hiện phát hiện mới bằng cách sử dụng Thiết bị hồng ngoại giữa của Webb.
Ông Madhusudhan cho biết: “Đây là một bằng chứng độc lập, sử dụng một thiết bị khác với thiết bị chúng tôi đã sử dụng trước kia và một phạm vi bước sóng ánh sáng khác, không có sự chồng chéo với các quan sát trước đây. Tín hiệu truyền qua mạnh mẽ và rõ ràng”.
Nhưng ông Madhusudhan và các đồng tác giả thừa nhận rằng cần nhiều dữ liệu hơn nữa trước khi đưa ra bằng chứng trực tiếp về sự sống trên một thế giới khác. Nhóm nghiên cứu tin rằng các quan sát theo dõi từ 16 đến 24 giờ bằng Webb sẽ giúp điều đó trở nên khả thi.
“Điều quan trọng là chúng ta còn hoài nghi sâu sắc về kết quả của chính mình, bởi vì chỉ bằng cách thử nghiệm và thử nghiệm lại, chúng ta mới có thể đạt đến điểm mà chúng ta tin tưởng vào chúng”, ông Madhusudhan cho biết. “Đó là cách khoa học phải hoạt động”.
Ảnh chụp vi mô của thực vật phù du. – Ảnh: NOAA.
Tuy nhiên, các chuyên gia khác tin rằng trong khi các kết quả hứa hẹn sự phấn khích, việc xác nhận sự tồn tại của sự sống ngoài Trái đất, và thậm chí quyết định loại hành tinh ngoài hệ Mặt trời K2-18b – sẽ cần nhiều thời gian và dữ liệu hơn.
Nhà vật lý thiên văn Sara Seager – Giáo sư vật lý, khoa học hành tinh, hàng không và du hành vũ trụ tại Viện Công nghệ Massachusetts, cho biết các nhóm độc lập có những cách giải thích hoàn toàn khác nhau về chính hành tinh này.
“Một số người đề xuất một thế giới Hycean, những người khác lại đề xuất một đại dương magma nóng chảy – một hành tinh có đá nóng chảy bên dưới bầu khí quyển giàu hydro, gần như không thể sinh sống và những người khác lại coi đó là một sao Hải Vương thu nhỏ” – ông Seager nói, ám chỉ đến những thế giới lớn hơn Trái Đất nhưng nhỏ hơn sao Hải Vương. Để tham khảo, K2-18b có khối lượng lớn hơn Trái Đất 8,6 lần và lớn hơn Trái Đất 2,6 lần.
Seager tin rằng phát hiện này, cho thấy một ứng cử viên cho dấu hiệu sinh học, sẽ nằm trong danh mục “ứng cử viên vô thời hạn” về sự sống ngoài Trái đất.
Ông Seager trả lời CNN qua email rằng: “Trong gần 100 năm, các nhà thiên văn học đã vật lộn với ý tưởng rằng một số loại khí nhất định trong bầu khí quyển của một hành tinh phản ứng quá mức, đến mức không thể tồn tại nếu không liên tục được bổ sung”. Ý tưởng này bắt nguồn từ James Jeans vào năm 1930, người đầu tiên xác định oxy phân tử trong khí quyển Trái đất là dấu hiệu của sự sống và sử dụng logic tương tự để đặt ra giới hạn oxy trong khí quyển của sao Kim. Bây giờ, với hàng nghìn ngoại hành tinh trong tầm ngắm, sự cám dỗ để giải thích quá mức là rất lớn, và một số người đang vội vàng. Khi nói đến K2-18 b, sự háo hức khám phá bí ẩn của vũ trụ đang vượt xa bằng chứng”.
Theo vtv.vn
21/04/2025 10:46
